Wortels en bieten

Al sinds 1996 worden er rode bieten en oranje wortels geteeld op deze plek. Martins vader teelde vooral gewassen waar een goede afzetmarkt voor was. Met een blik op de toekomst heeft Martin in 2008 besloten om een niche op te zoeken en te starten met het telen van specialties. Zodoende werd er een start gemaakt met de teelt van kleurenpenen en bijzondere bieten.

Zonneheerdt groeide sinds 2008 van 4 hectare naar een kleine 75 hectare. Dat komt neer op het telen van zo'n 3 miljoen wortels, bieten, pastinaak en wortelpeterselie per jaar. Naast het telen, oogsten en opslaan, heeft Zonneheerdt ook het spoelen en verpakken in eigen beheer.

80% wordt geëxporteerd naar onder andere Engeland, Duitsland en Scandinavië, maar ook in Dubai en Japan zijn ze gek op de Flevolandse knollen. De producten worden vooral gebruikt in het hogere segment. Prachtige producten met kleur én smaak!

Mooie en kwalitatief goede gewassen kun je alleen telen op een goede bodem. De grond moet droog en bekwaam zijn, dat is essentieel. Goede grond geeft namelijk smaak aan het product. Het is voor een teler dus superbelangrijk om goed voor zijn grond te zorgen. Wortels en bieten groeien het best op licht zwavelhoudende of zware grond. De lichte gronden worden gebruikt voor de vroege teelt, voor de langere bewaring moet er geteeld worden op zware grond.

Allereerst wordt de grond zo'n 20 cm losgemaakt. Vervolgens worden er ruggen gemaakt, zodat er lange wortels kunnen groeien. Daarna wordt de grond ingezaaid met een precisie zaaimachine. Die plant wel 140 zaadjes per meter.

Na het zaaien duurt het ongeveer 8 tot 10 dagen, afhankelijk van het weer, voor de zaadjes kiemen. Om te kunnen kiemen heb je namelijk 100-graden-dagen nodig, dat wil zeggen dat je de dag- en nachttemperatuur bij elkaar op telt. Zodra die rekensom uitkomt boven de 100 graden kiemen de zaden. Is het relatief warm, kiemen de zaden dus sneller. Is het fris, dan duurt het langer.

''We beginnen vanaf maart met zaaien en gaan door tot half juni. Het is een beetje afhankelijk van het ras, maar gemiddeld heeft een wortel 130 groeidagen nodig voor hij volgroeid is. Als teler ben je erg afhankelijk van het weer, daarom houden we onze producten altijd goed in de gaten. Merken we na 130 groeidagen dat de wortels nog niet volgroeid zijn, laten we ze nog een weekje staan. Ons doel is altijd om kwalitatief goede en mooie producten te telen!

Het inzaaien van de bietjes gaat op dezelfde manier. Een gemiddelde biet heeft ongeveer 110 groeidagen nodig voor ze volgroeid zijn. Om die reden zaaien we bieten iets later in. In de groeiperiode blijven we goed voor de gewassen en het land zorgen. Deels doen we dat zelf, deels besteden we dat uit aan loonwerkers in de buurt.''

''Wanneer je goed voor je grond zorgt, zorg je goed voor je gewassen omdat ze in goede grond stressvrij door kunnen groeien.'' Een plant die stress heeft, is namelijk ziektegevoelig en dat willen wij voorkomen. Daarom zetten wij biologische preparaten in, een mooi voorbeeld is knoflook extract. Dit gebruiken we op het land, vliegen houden daar niet van en komen zodoende niet op de gewassen. Ook probeer ik alle percelen op noord-zuid te zetten, dan kan de wind er goed doorheen waaien.

In principe gebruiken we zo min mogelijk chemische middelen. We zetten ze alleen in bij calamiteiten. Dan moeten we adequaat handelen omdat anders de gehele oogst verloren kan gaan.

In plaats van spuiten, gebruiken wij plakvallen voor wortelvlieg monitoring. Een wortelvlieg legt eitjes onder de kraag van de wortel. Zodra de eitjes uitkomen wordt de wortel van binnen uit opgegeten. Als we wortelvlieg op de plakvallen zien, gaan we eerst na of er schade is. Alleen wanneer dat het geval is, ondernemen we actie. Spuiten dient dus eigenlijk puur als gewasbescherming. Zo groeien gangbare teelt en biologische teelt steeds dichter naar elkaar toe.

Om er voor te zorgen dat de wortels en bieten optimaal kunnen groeien, schoffelen wij veel tegen onkruid. Daarnaast zit er veel tijd in aanaarden. De gele wortel groeit namelijk niet alleen naar beneden, maar ook naar boven. Hierdoor komt het kopje van de wortel boven de grond uit en kleurt deze groen. Met aanaarden zorg je ervoor dat de gehele wortel weer bedekt is met grond.

We kunnen vanaf juli tot en met eind november oogsten. Half oktober is voor ons de drukste periode omdat we dan de hoofdoogst doen. We oogsten met klemband rooiers, dit is een soort riem die ervoor zorgt dat de wortel of biet uit de grond getrokken wordt. Boven aan de band wordt het loof afgeknipt. Wij kiezen voor deze manier van oogsten, omdat het de kwaliteit ten goede komt. Het product wordt namelijk zo min mogelijk beschadigd.

 

Er zijn twee belangrijke vereisten bij de oogst. Voor de opslag van de producten moet de grondtemperatuur lager zijn dan 12 graden. Dan zijn de wortels en bieten zelf kouder waardoor er minder energie nodig is om ze verder terug te koelen. Ook zijn grote/snelle temperatuurswisselingen nadelig voor de kwaliteit van het product. Daarnaast kan er alleen geoogst worden wanneer het droog is, anders rotten de producten in de opslag.

De wortels en bieten gaan vies met grond de kist in. Deze kisten worden opgeslagen in een grote koeling. De klei en grond om de wortels en bieten werkt als een spons, het neemt water op en geeft water af. Dat is nodig voor levende producten zoals wortels en bieten.

Voor het telen van de lekkerste wortels en bieten zijn het ras en de zonuren belangrijk, maar het allerbelangrijkste is goede grond. Dat is het fundament van je bedrijf! Om de grond goed te houden, buigen wij ons elk jaar over een strategische puzzel van verschillende percelen. Door te rouleren in producten die je teelt op je grond krijg je de mooiste gewassen. Zorg voor een goede afwisseling tussen gewassen die in de grond groeien (zoals wortels en bieten) en zogenoemde rustgewassen, gewassen die boven de grond groeien (zoals graan en gerst). Zo kan de grond herstellen.

''Mijn wortels groeien maar 1x in de 12 jaar op hetzelfde perceel. Maar hoe die strategische puzzel precies werkt kan ik natuurlijk niet verklappen'', zegt Martin lachend.

Ga jij aan de slag met kleurrijke bieten en wortels? Geef jouw winterse gerechten meer kleur én smaak. Het zijn niet alleen prachtige producten voor het oog, maar ook erg lekker van smaak.

Chioggia bieten
Deze biet, oorspronkelijk afkomstig uit Chioggia, een kustplaatsje in Noord- Italië, is geliefd om zijn unieke uiterlijk en heerlijke smaak. Wanneer je de biet doorsnijdt zie je een patroon van roze en witte ringen. De smaak is mild en aards met een lichte zoetheid en een subtiele nootachtige ondertoon. Rauw is de textuur knapperig en sappig. Gekookt zijn ze zacht en zijdeachtig.

Purple haze peen
Deze wortel onderscheidt zich door zijn prachtige paarse kleur aan de buitenkant en feloranje kern. Purple haze heeft een zoete en nootachtige smaak, die milder en subtieler is dan de oranje wortel. Lekker én een plaatje op het bord!